Báo chí là một phần không thể thiếu trong lịch sử truyền thông, và những hình thức đầu tiên của báo giấy đã tồn tại từ hàng ngàn năm trước. Tờ Acta Diurna của người La Mã, ra đời vào khoảng năm 59 trước Công nguyên, được coi là tờ báo đầu tiên của nhân loại. Tuy nhiên, Acta Diurna thực chất chỉ là những thông báo về các sự kiện quan trọng trong các thành phố lớn do Julius Caesar, một tướng lĩnh nổi tiếng thời La Mã cổ đại, ra lệnh dán ở những nơi công cộng. Mục đích là để truyền tải thông tin cho người dân về các quyết định của triều đình và những tin tức thời sự.
Những tờ truyền tin đầu tiên ở phương Đông cũng có sự phát triển sớm. Từ thế kỷ thứ 8, Trung Quốc đã bắt đầu có các tờ truyền tin viết tay xuất hiện trên các con phố Bắc Kinh, chuyên đưa tin về những sự kiện quan trọng của triều đình và các vấn đề nổi bật trong xã hội.
Bước chuyển mình sang báo giấy thực sự bắt đầu từ nước Ý, nơi người ta phát triển khái niệm về báo chí chính thức. Vào cuối thế kỷ 16, những tờ báo đầu tiên tại Venice được gọi là gazette. Thuật ngữ này có nhiều giả thuyết về nguồn gốc. Một số cho rằng gazette xuất phát từ chữ “gazzera” trong tiếng Ý, có nghĩa là “ba hoa”, trong khi ý kiến khác cho rằng từ này xuất phát từ “gazetta”, một loại tiền của Venice, ngụ ý rằng báo có giá bằng một gazetta. Tuy nhiên, phần lớn các học giả đồng ý rằng “gazette” có nguồn gốc từ từ tiếng Latin “gaza”, nghĩa là “kho tàng tin tức”.
Những tờ công báo đầu tiên này đều thuộc quyền sở hữu của chính phủ và phục vụ tầng lớp quý tộc, nhưng chúng nhanh chóng trở thành mô hình để các quốc gia khác học theo. Trong thế kỷ 16 và 17, công báo trở nên phổ biến, mở đầu cho ngành báo chí hiện đại. Tại Bảo tàng Magliabechian ở Florence hiện vẫn lưu giữ khoảng 30 tờ báo viết tay đầu tiên của thế giới, minh chứng cho sự khởi đầu của ngành truyền thông in ấn.
Công nghệ in ấn và cuộc cách mạng báo chí: Nếu nước Ý là nơi đầu tiên ra đời ý tưởng về báo chí, thì nước Anh lại là nơi thực hiện hóa giấc mơ này với sự phát minh của máy in vào năm 1447, nhờ nhà phát minh người Đức Johann Gutenberg. Công nghệ in ấn đã tạo ra bước đột phá quan trọng cho báo chí, khi thông tin giờ đây có thể được in hàng loạt, nhanh chóng và dễ dàng tiếp cận đến nhiều người.
Sự ra đời của báo chí in cũng song hành với những sự kiện lịch sử quan trọng. Vào thế kỷ 16, báo chí đã bắt đầu được sử dụng như một công cụ chính trị. Khi Tây Ban Nha tấn công Anh trong cuộc chiến ở eo biển Anh vào năm 1588, những tờ báo đã trở thành công cụ tuyên truyền, kêu gọi tinh thần yêu nước của người dân Anh. Tại Thư viện British, nhiều tờ báo từ thời kỳ này vẫn còn được lưu giữ.
Sự phát triển và mở rộng báo chí: Vào cuối thế kỷ 16, nhiều tờ báo nổi tiếng như Mercury, Herald, và Express đã xuất hiện, tiếp theo đó là các tờ Observer, Guardian, và Standard vào thế kỷ 17. Trong khi các tờ báo ban đầu chủ yếu tập trung vào chính trị, sau này các báo bắt đầu mở rộng sang các vấn đề xã hội.
Các quốc gia châu Âu khác cũng nhanh chóng phát triển ngành báo chí sau Anh. Những nước như Thụy Sĩ (1610), Pháp (1631), Đan Mạch (1634), Ý (1636), Thụy Điển (1645), và Phần Lan (1661) đều cho ra đời những tờ báo in đầu tiên của mình. Tuy nhiên, các tờ báo lúc này chủ yếu đưa tin về các sự kiện quốc tế, rất ít khi đề cập đến các vấn đề nội bộ của quốc gia. Ví dụ, báo chí Anh thường viết về quân đội Pháp, trong khi báo chí Pháp lại tập trung vào những vụ bê bối của hoàng gia Anh.
Luật bảo vệ tự do báo chí: Mãi đến nửa cuối thế kỷ 17, báo chí mới bắt đầu tập trung vào các vấn đề trong nước. Tuy vậy, việc thảo luận về các vấn đề thời sự quốc nội vẫn bị hạn chế hoặc cấm ở nhiều quốc gia. Một bước ngoặt quan trọng xảy ra vào năm 1766 khi Thụy Điển trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới ban hành Luật bảo vệ tự do báo chí, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử báo chí thế giới.
Sự phát minh ra máy điện báo vào giữa thế kỷ 19 (năm 1844) đã thay đổi hoàn toàn cách thức truyền tải tin tức. Các phóng viên có thể truyền thông tin nhanh hơn và cung cấp tin tức thời sự kịp thời. Đến cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, báo in đã lan rộng khắp toàn cầu. Các tờ báo bắt đầu có chu kỳ phát hành ngắn hơn và nhật báo trở nên phổ biến.
Báo chí nhanh chóng trở thành phương tiện truyền thông quan trọng và hữu ích nhất trong đời sống xã hội. Đây cũng là thời kỳ hoàng kim của ngành báo chí, với sự ra đời của nhiều tờ báo lớn như New York Times, mà cho đến nay vẫn là một trong những tờ báo hàng đầu và có ảnh hưởng mạnh mẽ trên thế giới.
